روستای گرجی در حاشیه شهر مشهد معروف به همت‌آباد، روستایی است که آب‌لوله‌کشی آن شور و املاح زیادی دارد و مردم برای مصارف خوراکی مجبور به خرید آب هستند.

ماجرا جایی اسفبارتر می‌شود که خرید آب آشامیدنی نیز برای همه اهالی میسر نیست و خانواده‌هایی که نمی‌توانند آب بخرند یا دستگاه تصفیه آب ندارند، ناچارند از همان آب ناسالم استفاده کنند و رنجوری و بیماری را به جان بخرند.

رفت‌وآمد بسیار در منطقه حاکی از آن است که مانند دیگر مناطق حاشیه‌ای در مشهد، تراکم جمعیت نسبت به مساحت آن  بالا است و محرومیت و فقر و اعتیاد در نگاه اول کاملاً هویدا است.

به یکی از مغازه‌های محل مراجعه می‌کنم تا درباره آب منطقه سؤالاتی بپرسم، افراد حاضر در مغازه میوه‌فروشی تا متوجه می‌شوند خبرنگار هستم، آه از نهادشان برمی‌خیزد و زبان به گلایه باز می‌کنند و امید دارند که صدای اعتراضشان به مسئولان برسد.

صاحب مغازه که مردی میان‌سال است می‌گوید: وضعیت آب منطقه اصلاً خوب نیست و کسانی که توان خرید آب را ندارند باید از همین آب استفاده کنند و مریض شوند.

مرد مسن دیگری از اهالی می‌گوید: یک نفر دستگاه تصفیه خریده و در مسجد گذاشته است اما به علت مصرف بالای برق از مردم بابت آن پول دریافت می‌کند.

خانمی که در مغازه مشغول تمیز کردن میوه‌هاست در جوابم که می‌پرسم آیا به مسؤولین اعتراض کردید می‌گوید: چندین نوبت در همین محل مردم تجمع کردند و اعتراض کردند ولی به‌جایی نرسید.

آدرس مسجدرا از مردم می‌گیرم و با آرزوی بهتر شدن اوضاع از آن‌ها خداحافظی می‌کنم.

انتهای رسالت ۱۳۶ مسجد حضرت رقیه(س) قرار دارد که بخش کوچکی از حیاط آن‌که به‌صورت اتاقکی سیمانی است جایگاه دستگاه تصفیه آب تعبیه کرده‌اند و یک شیر آب روی دیوار اتاقک قرار دارد.

خادم مسجد خانم جوانی است. از او درباره فروش آب می‌پرسم و این‌که دستگاه تصفیه آب چگونه به این روستا آمده است. در پاسخ می‌گوید خیرین این دستگاه تصفیه را خریده‌اند و در این مسجد قرار داده‌اند.

او ادامه می‌دهد: تا سه سال هزینه آب رایگان بود تا اینکه قبض برق مسجد به دلیل استفاده دستگاه ۱۳ میلیون تومان آمد. حدود سه ماه برق مسجد قطع بود، هیئت‌امنا و شورا در جلسه‌ای تصمیم گرفتند ۵ میلیون تومان از پول قبض برق را جور کنند و به شرکت برق بدهند تا برق را وصل کند و بقیه پول را به‌صورت قسطی به شرکت برق بدهند. تصمیم بر این شد بابت هر بیست لیتر آب پانصد تومان از اهالی گرفته شود تا پول برق دستگاه تأمین شود.

از خادم مسجد خداحافظی می‌کنم و به سمت دهیاری که در همان نزدیکی است به راه می‌افتم. دهیار منطقه باوجود مشغله‌ای که دارد دقایقی از وقت خود را در رابطه با پیگیری‌هایی که درباره آب شرب منطقه داشته به من می‌دهد.

مردم را از حداقل‌ها بهره‌مند کنیم

دهیار منطقه گرجی سفلا درباره پیگیری‌های صورت گرفته درباره آب این منطقه که در میان اهالی به همت‌آباد معروف است، می‌گوید: ما از طریق بخشداری و اداره آب و فاضلاب روستایی و نمایندگان مجلس به‌صورت میدانی اقدام کردیم و هر بار پاسخ شنیدیم آب‌سنگین است و املاح دارد اما سالم است و به لحاظ میکروبی و شیمیایی مشکلی ندارد ولی هیچ مستنداتی درباره این ادعا ارائه نداده‌اند.

سعید ایران‌دوست ادامه می‌دهد: اوایل سال جاری اداره آب و فاضلاب روستایی شهر مشهد در جلسات خود مدعی شده است که روستای گرجی سفلا و روستاهای هم‌جوار دارای انشعاب آب از شبکه آب شرب شهری مشهد است و تا حد امکان تأمین‌شده است، درحالی‌که آب این منطقه همچنان شور و دارای املاح است و فقط مقداری از غلظت آب کاسته شده و آب را رقیق کرده‌اند.

وی با اشاره به این‌که درگذشته اوضاع آب منطقه بسیار بدتر بوده است، بیان می‌کند: طی سال‌های اخیر به گفته مسؤولان، مقداری غلظت آب را کاهش داده‌اند به صورتی که مقداری آب شهری را با آب‌سنگین منطقه مخلوط کردند تا آب سبک‌تر و رقیق شود.

دهیار گرجی سفلا ضمن تأکید بر اینکه در حال حاضر اکثر اهالی منطقه در منزل دستگاه تصفیه آب‌دارند، می‌افزاید: باید از مرکز بهداشت منطقه پیگیری شود که آیا نظارت بر کیفیت آب ازنظر کلرزنی و میکروبی و شیمیایی قابل تائید است که اجازه پمپاژ آب در خطوط داده می‌شود.

ایران‌دوست با اشاره به این‌که در منطقه حدود پنجاه‌هزار نفر انسان وجود دارد که آب شرب آن‌ها که در اولویت است نادیده گرفته می‌شود تشریح می‌کند: بهداشت باید آب منطقه را آزمایش کند که آیا استاندارد است یا خیر و به‌صورت کتبی آن را تأیید کند و این شبهه را برطرف سازد.

وی با تأکید بر این‌که هدف تأمین آب شرب سالم خانوار است بیان می‌کند: آب شرب منطقه باید از شیر آب منازل مورد آزمایش قرار گیرد نه از مبدأ، چراکه در مسیر فرسودگی شبکه‌ها و نفوذ فاضلاب خاکستری که همان فاضلاب‌های خانگی است و همچنین آب‌های سطحی امکان تأثیرات منفی بر کیفیت آب وجود دارد.

دهیار گرجی سفلا با اشاره به اینکه عمیق‌ترین چاه در منطقه در حریم رودخانه کشف رود حفرشده می‌گوید: هفتاد درصد آب شرب منطقه از این چاه تأمین می‌شود که باید به‌صورت میدانی اثبات شود فاضلاب‌های رودخانه به چاه آب نشت نمی‌کند.

ایران‌دوست در ادامه تشریح می‌کند: همچنین باید بررسی شود که حد عرف بین چاه‌ها و بافت مسکونی که حداقل باید پنجاه متر باشد چرا رعایت نشده است و در فاصله پنج‌متری از منازل چاه حفرشده است که امکان نشت فاضلاب خانگی وجود دارد.و حتی احتمال می‌رود این ساخت‌وسازها پس از حفر چاه در این نواحی صورت گرفته است که باید از این امر جلوگیری می‌شد.

وی در ادامه می‌گوید: ۶۰ درصد شبکه‌های لوله‌کشی دارای فرسودگی است و هر بار به مسؤولین مراجعه کردیم می‌گویند بودجه نداریم آب بهاء پایین است و امکان رسیدگی وجود ندارد.

دهیار گرجی سفلا بابیان این امر که عدالت اجتماعی در حاشیه شهر نسبت به متن شهر اجرا نمی‌شود، بیان می‌کند: حرف ما این است که مردم را از حداقل‌ها بهره‌مند کنیم. مردمی که گرفتار تأمین مایحتاج زندگی روزمره خود هستند با اقتصاد ضعیف باید هزینه آب شرب سالم را هم بدهند.

موضوع آب شرب همت‌آباد، یکی از سوژه‌های ثبت‌شده در سامانه فارس من با عنوان «تأمین آب شرب منطقه همت آباد مشهد» است.